Prof. Dr. Şeker, “Aydınoğulları, Anadolu'nun Türkleşmesinde önemli rol oynamıştır"

Ege Üniversitesi (EÜ) Birgivi İlahiyat Fakültesi tarafından düzenlenen “İzmir’de İlmî ve Kültürel Hayat -I- (14-16.

GİRİŞ: 14 Nisan 2025 - 11:55

Prof. Dr. Şeker, “Aydınoğulları, Anadolu'nun Türkleşmesinde önemli rol oynamıştır"

Fotoğraf : BEYAZ

Ege Üniversitesi (EÜ) Birgivi İlahiyat Fakültesi tarafından düzenlenen “İzmir’de İlmî ve Kültürel Hayat -I- (14-16. yy.)” sempozyumu kapsamında “İzmir’e 14-16. Yüzyıllardan Bakmak” konulu açılış konferansı gerçekleştirildi. EÜ Kültür ve Sanat Evi’nde yapılan konferansı, emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Şeker verdi.

EÜ Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı öğretim elemanı Arş. Gör. Yakup Selim Şenel’in tambur dinletisiyle başlayan programa, Bornova Kaymakamı Muzaffer Şahiner, EÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Ersan, Birgivi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Hanefi Palabıyık, Prof. Dr. Mehmet Şeker’in yanı sıra akademisyenler ve öğrenciler katıldı.

“Anadolu’da ilk Türkçe eserler Aydınoğulları döneminde yazılmıştır”

Aydınoğulları Beyliği’nin Batı Anadolu’daki en önemli beyliklerden biri olduğunu belirterek konuşmasına başlayan Prof. Dr. Mehmet Şeker, “Kısa sürede bölgelerinde kabul gören Aydınoğulları, Birgi, Tire ve Ayasuluk gibi merkezlerde cami, medrese, mekteb-i sibyân, dârül-huffâz ve zâviyeler inşa ederek hem ilmî faaliyetlerin gelişmesine hem de bölgenin imarına büyük katkı sağlamıştır. Aydınoğulları Beyliği’nin ilim erbabına verdiği değer çok büyüktür. Başta Aydınoğlu Mehmet Bey olmak üzere beyliğin diğer yöneticileri, ilim adamlarına yakınlık göstermiş; onların bölgeye yerleşip rahatça ilmi faaliyetlerde bulunmaları için gerekli ortamı sağlamışlardır. Bu sayede birçok âlim ve şeyh bölgeye yerleşmiş, kültürel gelişime büyük katkı sunmuştur. İbn Melek’in yanı sıra Hacı Paşa, Hâkim Bereket ve Şihâbuddin Sivâsî gibi önemli müellifler burada eser vermiştir. Anadolu’da yazılmış ilk Türkçe kitaplar arasında yer alan bu eserlerin Aydınoğulları coğrafyasında yazılmış olması, onları kültür tarihimiz açısından daha da önemli kılıyor. Hacı Paşa’nın tıbba dair eserlerinin yanında tefsir, tasavvuf, mantık ve kelâm gibi alanlardaki çalışmaları, onun döneminin önde gelen bilginlerinden biri olduğunu gösteriyor” dedi.

Tıp alanında da Hacı Paşa’nın önemli eserlerinden ayrı, bu alanda eser veren önemli bilginlerinde bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Şeker, “Bu isimlerden biri de Hakim-Hekim Bereket’tir. Hakkında çok az bilgiye sahip olsak da Aydınoğlu Mehmet Bey zamanında bölgeye göç ettiği ve Arapça ile Farsçayı iyi bildiği anlaşılmaktadır. 'Tuhfe-i Mübârizî' adlı eserinde, İbn Sina’nın 'Kanun'undan faydalanmakla birlikte kendi tecrübelerini de katarak hijyenik açıdan önemli bilgiler sunmuştur” diye konuştu.

“Aydınoğulları kültür tarihimizde önemli bir yere sahip”

Aydınoğulları Beyliği’nin yalnızca kendi dönemlerinde değil, Türk kültür tarihine bıraktıkları eserlerle de önem taşıdığını vurgulayan Prof. Dr. Mehmet Şeker, “Batı Anadolu’da hüküm süren Aydınoğulları, bölgenin Türkleşmesi ve İslamlaşmasında etkili olmuş, Türkçeye hizmet etmiş, sadece temel İslam bilimlerinde değil, farklı alanlarda eser veren bilginleri de desteklemiştir” dedi.

Prof. Dr. Şeker, Aydınoğulları döneminde kurulan ilim müesseseleri ve yetişen âlimlerin tanınmasının önemli olduğunu, ancak kültürel mirasın sağlıklı anlaşılması için sadece bu beylikle sınırlı kalınmaması gerektiğine ve diğer beyliklerin de incelenmesi ve özellikle Osmanlılarla birleşen yapılar üzerinden ilmi hayatın gelişiminin takip edilmesi gerektiğini ve bu çerçevede, Beylikler dönemiyle ilgili çalışmaların teşvik edilip desteklenmesi gerektiğini ifade etti.

“Aydınoğulları devri, ilmi ve kültürel yönüyle ayrıca incelenmeli”

Aydınoğulları döneminin Anadolu’nun ilmi ve kültürel tarihindeki yerine dikkat çeken Prof. Dr. Şeker, “Bu dönem, yalnızca siyasi değil, kültürel ve ilmî bakımdan da zengin bir dönemdir. Aydınoğulları, Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli rol oynamış; temel İslam ilimlerinin yanı sıra farklı alanlarda da eser veren âlimleri desteklemiştir. Dil ve ilim açısından Türkçe ’ye de hizmet etmiş bir beylik olarak, kültür tarihimize yaptıkları katkılar bakımından bu dönemin ayrıca incelenmesi gerektiğini düşünüyorum. Aydınoğulları’nın yalnızca kendi dönemlerinde değil, Osmanlı himayesine girdikten sonra da ilmî faaliyetlerini sürdürdü. Bu yönüyle Aydınoğulları devrinin, ilmi ve kültürel değerleriyle ön plana çıkan, özel bir dönem olduğunu söyleyebiliriz. Hatta bu sempozyuma ‘Aydınoğulları Devrinde İlmi ve Kültürel Hayat’ başlığı verilmesi de oldukça anlamlı olurdu” diye konuştu.

Konuşmanın ardından Birgivi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Hanefi Palabıyık, sunumunu gerçekleştiren emekli Prof. Dr. Mehmet Şeker ve Arş. Gör. Yakup Selim Şenel’e “Teşekkür Belgesi” takdim etti.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı

Haber Kaynağı : BEYAZ

Ege Üniversitesi (EÜ) Birgivi İlahiyat Fakültesi tarafından düzenlenen “İzmir’de İlmî ve Kültürel Hayat -I- (14-16.

O AV P

1	Galatasaray	32	82	83
2	Fenerbahçe	32	80	75
3	Samsunspor	33	50	57
4	Beşiktaş	32	49	55
5	Başakşehir	32	54	51
6	Eyüpspor	33	49	50
7	Göztepe	32	53	46
8	Trabzonspor	32	53	46
Tamamını Göster
16	Sivasspor	33	44	34
17	Bodrum FK	32	24	34
18	Hatayspor	32	35	19
19	A.Demirspor	32	28	-2

O AV P

1	Kocaelispor	37	64	69
2	Gençlerbirliği	37	52	65
3	Karagümrük	37	53	63
4	İstanbulspor	37	64	61
5	Erzurumspor	37	52	61
6	Bandırmaspor	37	50	61
7	Iğdır FK	37	56	58
8	Boluspor	37	59	58
Tamamını Göster
17	Manisa FK	37	49	45
18	Şanlıurfaspor	37	45	40
19	Adanaspor	37	32	30
20	Yeni Malatyaspor	37	14	-21

O AV P

1	Liverpool	35	81	82
2	Arsenal	35	64	67
3	M.City	35	67	64
4	Newcastle	35	66	63
5	Chelsea	35	62	63
6	N. Forest	35	54	61
7	Aston Villa	35	55	60
8	Bournemouth	35	55	53
Tamamını Göster
17	West Ham United	35	40	37
18	Ipswich Town	35	35	22
19	Leicester City	35	29	21
20	Southampton	35	25	11

O AV P

1	Bayern Munih	32	93	76
2	Leverkusen	32	68	68
3	E. Frankfurt	32	63	56
4	Freiburg	32	46	52
5	B. Dortmund	32	64	51
6	RB Leipzig	32	51	50
7	Mainz 05	32	49	48
8	Werder Bremen	32	50	47
Tamamını Göster
15	Hoffenheim	32	44	31
16	FC Heidenheim	32	33	26
17	Holstein Kiel	32	48	25
18	Bochum	32	30	22

O AV P

1	Barcelona	34	91	79
2	Real Madrid	34	69	75
3	Atletico Madrid	34	56	67
4	Athletic Bilbao	34	50	61
5	Villarreal	34	60	58
6	Real Betis	34	52	57
7	Celta Vigo	34	52	46
8	Rayo Vallecano	34	36	44
Tamamını Göster
17	Alaves	34	35	35
18	Las Palmas	34	40	32
19	Leganes	34	32	31
20	Real Valladolid	34	25	16

O AV P

1	SSC Napoli	35	55	77
2	Inter	35	73	74
3	Atalanta	35	71	68
4	Juventus	35	52	63
5	Roma	35	50	63
6	Lazio	35	58	63
7	Bologna	35	53	62
8	Fiorentina	35	53	59
Tamamını Göster
17	Lecce	35	24	27
18	Venezia	35	28	26
19	Empoli	35	27	25
20	Monza	35	25	15

O AV P

1	Paris Saint-Germain	32	85	78
2	Marsilya	32	67	59
3	AS Monaco	32	61	58
4	Nice	32	60	57
5	Lille	32	50	57
6	Strasbourg	32	53	57
7	Lyon	32	63	54
8	Lens	32	37	48
Tamamını Göster
15	Nantes	32	35	32
16	Le Havre	32	36	31
17	Saint-Etienne	32	35	27
18	Montpellier	32	22	16

O AV P

1	Ajax	31	63	74
2	PSV Eindhoven	31	93	70
3	Feyenoord	31	72	65
4	FC Utrecht	31	61	62
5	FC Twente	31	58	51
6	Alkmaar	31	51	50
7	Go Ahead Eagles	31	52	47
8	SC Heerenveen	31	39	40
Tamamını Göster
15	NAC Breda	31	33	32
16	Willem	31	31	25
17	Almere	31	21	20
18	RKC Waalwijk	31	36	19