Prof. Dr. Sağlamtimur'un 25 bin parçalık kibrit kutusu koleksiyonu görücüye çıktı

Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof.

GİRİŞ: 25 Mart 2025 - 10:20

Prof. Dr. Sağlamtimur'un 25 bin parçalık kibrit kutusu koleksiyonu görücüye çıktı

Fotoğraf : BEYAZ

“Kibrit Çakıyorsun Karanlıkta” sergisi ziyaretçilerini bekliyor

Prof. Dr. Sağlamtimur’un 25 bin parçalık kibrit kutusu koleksiyonu görücüye çıktı

Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Haluk Sağlamtimur’un en eskisi 1935 yılına ait yaklaşık 25 bin parçalık kibrit kutusu koleksiyonu, “Kibrit Çakıyorsun Karanlıkta” sergisi ile gösterime sunuldu. Sergi, Karşıyaka Cerdelion Mutfak Sanatları Merkezinde sanatseverlere kapılarını açtı.

Koleksiyonu ile ilgili bilgiler veren Prof. Dr. Haluk Sağlamtimur, “Türkiye’de de yakın bir zamana kadar günlük yaşamımızın bir parçası olan kibrit kutularını 1970’li yılların başından itibaren toplamaya ve biriktirmeye başladım. Adıyaman’da geçen çocukluk yıllarımda, o dönem için ekonomik açıdan çok pahalı olmayan kibrit kutusu toplayıcılığı daha sonra koleksiyona dönüştü. Yaklaşık 50 yıldır kibrit kutusu toplamaktayım. Bu sergide Türkiye’de ve diğer ülkelerde üretilmiş olan kibrit kutularını görebilirsiniz. Koleksiyonda bulunan yaklaşık 25 bin kibritin yarısı yerli üretim, diğer yarısı ise 130-140 yabancı ülkeye aittir. Koleksiyonumdaki en eski kibritler 1935-36 yıllarına tarihlenmektedir” dedi.

“Kibrit kutuları tüketim alışkanlıklarını yönlendiriyordu”

Kibrit kutularının sosyo-ekonomik etkilerini anlatan Prof. Dr. Sağlamtimur, “Türkiye’de kibrit endüstrisi yaklaşık 100 yıldır varlığını sürdürmesine rağmen günümüzde rakibi çakmak ve elektrikli ocaklar nedeniyle kullanımdan kalkmak üzeredir. Günümüzdeki kullanımı giderek azalan kibritin, gelecek yıllarda varlığını nasıl devam ettireceği belirsizdir. Ülkemizde kentlere göç, şehirleşme gibi farklı sosyo-ekonomik nedenlerle en fazla kibrit üretimi1960-1990 yılları arasında yapılmıştır. Ayrıca bu tarihlerde kibrit kutuları üzerinde görülen grafiksel öğeler, hiçbir zaman bu kadar çeşitli ve zengin olmamıştır. Çünkü görsel anlamda iletişim araçlarının azlığı nedeniyle kibrit kutularının üzerindeki küçük alanlar her açıdan kamusal spot olarak adlandıracağımız bir öneme sahip olmuştur. Bu alanlar kalabalık kitlelere ulaşmak adına her türlü kamu spotu, sosyal mesaj veya reklam için sonuna kadar kullanılmıştır. Bu nedenle o tarihler kibrit kutuları açısından sosyal ve ekonomik anlamda önemli izler bıraktığını söyleyebiliriz. Kibrit kutularının üzerinde bulunan desen veya grafikler, toplumun tüketim alışkanlıklarını yönlendirmesi ve belirlemesi bağlamında da en ucuz mesaj iletme yöntemi olarak her zaman önemli olmuştur. O dönemlerden bize ulaşan her kutu, tarihi ve kültürel miras özelliği taşımaktadır” dedi.

Prof. Dr. Sağlamtimur, “1990’lı yıllara kadar Türkiye’deki kibrit kutuları hâlâ oldukça bilgilendirici, iyi tasarlanmış ve çeşitliydi; ancak bu durum daha sonra dramatik bir şekilde değişti ve 1990’lı yılların sonundan itibaren grafiksel baskı yüzleri nedeniyle birbirine benzeyen, hikayesi olmayan tekdüzelik hakim oldu. Bilgisayarların hayatımıza girmesiyle birlikte grafik baskı desenleri sıklıkla kutuların üzerinde görülmeye başlandı, kibrit günümüzde ise daha çok şirketlerin promosyon ürünü olarak yoluna devam ediyor. Sergide bulunan kibrit kutuları arasında ülkemizde ve yurtdışında son 100 yılda basılmış kibrit kutularını görebilirsiniz” diye konuştu.

“Kibrit Çakıyorsun Karanlıkta” Sergisi, 29 Haziran 2025 tarihine kadar ziyaretçilere açık olacak.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı

Haber Kaynağı : BEYAZ

O AV P

1	Galatasaray	36	91	95
2	Fenerbahçe	36	90	84
3	Samsunspor	36	55	64
4	Beşiktaş	36	59	62
5	Başakşehir	36	60	54
6	Eyüpspor	36	52	53
7	Trabzonspor	36	58	51
8	Göztepe	36	59	50
Tamamını Göster
16	Bodrum FK	36	26	37
17	Sivasspor	36	44	35
18	Hatayspor	36	47	26
19	A.Demirspor	36	34	2

O AV P

1	Kocaelispor	38	68	72
2	Gençlerbirliği	38	57	68
3	Karagümrük	38	55	66
4	İstanbulspor	38	67	64
5	Bandırmaspor	38	52	64
6	Erzurumspor	38	53	64
7	Boluspor	38	66	61
8	Iğdır FK	38	57	58
Tamamını Göster
17	Ankaragücü	38	49	48
18	Şanlıurfaspor	38	45	40
19	Adanaspor	38	32	30
20	Yeni Malatyaspor	38	14	-21

O AV P

1	Liverpool	38	86	84
2	Arsenal	38	69	74
3	M.City	38	72	71
4	Chelsea	38	64	69
5	Newcastle	38	68	66
6	Aston Villa	38	58	66
7	N. Forest	38	58	65
8	Brighton	38	66	61
Tamamını Göster
17	Tottenham	38	64	38
18	Leicester City	38	33	25
19	Ipswich Town	38	36	22
20	Southampton	38	26	12

O AV P

1	Bayern Munih	34	99	82
2	Leverkusen	34	72	69
3	E. Frankfurt	34	68	60
4	B. Dortmund	34	71	57
5	Freiburg	34	49	55
6	Mainz 05	34	55	52
7	RB Leipzig	34	53	51
8	Werder Bremen	34	54	51
Tamamını Göster
15	Hoffenheim	34	46	32
16	FC Heidenheim	34	37	29
17	Holstein Kiel	34	49	25
18	Bochum	34	33	25

O AV P

1	Barcelona	38	102	88
2	Real Madrid	38	78	84
3	Atletico Madrid	38	68	76
4	Athletic Bilbao	38	54	70
5	Villarreal	38	71	70
6	Real Betis	38	57	60
7	Celta Vigo	38	59	55
8	Rayo Vallecano	38	41	52
Tamamını Göster
17	Sevilla	38	42	41
18	Leganes	38	39	40
19	Las Palmas	38	40	32
20	Real Valladolid	38	26	16

O AV P

1	SSC Napoli	38	59	82
2	Inter	38	79	81
3	Atalanta	38	78	74
4	Juventus	38	58	70
5	Roma	38	56	69
6	Fiorentina	38	60	65
7	Lazio	38	61	65
8	AC Milan	38	61	63
Tamamını Göster
17	Lecce	38	27	34
18	Empoli	38	33	31
19	Venezia	38	32	29
20	Monza	38	28	18

O AV P

1	Paris Saint-Germain	34	92	84
2	Marsilya	34	74	65
3	AS Monaco	34	63	61
4	Nice	34	66	60
5	Lille	34	52	60
6	Lyon	34	65	57
7	Strasbourg	34	56	57
8	Lens	34	42	52
Tamamını Göster
15	Le Havre	34	40	34
16	Reims	34	33	33
17	Saint-Etienne	34	39	30
18	Montpellier	34	23	16

O AV P

1	PSV Eindhoven	34	103	79
2	Ajax	34	67	78
3	Feyenoord	34	76	68
4	FC Utrecht	34	62	64
5	Alkmaar	34	58	57
6	FC Twente	34	62	54
7	Go Ahead Eagles	34	57	51
8	NEC Nijmegen	34	51	43
Tamamını Göster
15	NAC Breda	34	34	33
16	Willem	34	34	26
17	RKC Waalwijk	34	44	25
18	Almere	34	23	22