Prof. Dr. Sağlamtimur'un 25 bin parçalık kibrit kutusu koleksiyonu görücüye çıktı

Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof.

GİRİŞ: 25 Mart 2025 - 10:20

Prof. Dr. Sağlamtimur'un 25 bin parçalık kibrit kutusu koleksiyonu görücüye çıktı

Fotoğraf : BEYAZ

“Kibrit Çakıyorsun Karanlıkta” sergisi ziyaretçilerini bekliyor

Prof. Dr. Sağlamtimur’un 25 bin parçalık kibrit kutusu koleksiyonu görücüye çıktı

Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Haluk Sağlamtimur’un en eskisi 1935 yılına ait yaklaşık 25 bin parçalık kibrit kutusu koleksiyonu, “Kibrit Çakıyorsun Karanlıkta” sergisi ile gösterime sunuldu. Sergi, Karşıyaka Cerdelion Mutfak Sanatları Merkezinde sanatseverlere kapılarını açtı.

Koleksiyonu ile ilgili bilgiler veren Prof. Dr. Haluk Sağlamtimur, “Türkiye’de de yakın bir zamana kadar günlük yaşamımızın bir parçası olan kibrit kutularını 1970’li yılların başından itibaren toplamaya ve biriktirmeye başladım. Adıyaman’da geçen çocukluk yıllarımda, o dönem için ekonomik açıdan çok pahalı olmayan kibrit kutusu toplayıcılığı daha sonra koleksiyona dönüştü. Yaklaşık 50 yıldır kibrit kutusu toplamaktayım. Bu sergide Türkiye’de ve diğer ülkelerde üretilmiş olan kibrit kutularını görebilirsiniz. Koleksiyonda bulunan yaklaşık 25 bin kibritin yarısı yerli üretim, diğer yarısı ise 130-140 yabancı ülkeye aittir. Koleksiyonumdaki en eski kibritler 1935-36 yıllarına tarihlenmektedir” dedi.

“Kibrit kutuları tüketim alışkanlıklarını yönlendiriyordu”

Kibrit kutularının sosyo-ekonomik etkilerini anlatan Prof. Dr. Sağlamtimur, “Türkiye’de kibrit endüstrisi yaklaşık 100 yıldır varlığını sürdürmesine rağmen günümüzde rakibi çakmak ve elektrikli ocaklar nedeniyle kullanımdan kalkmak üzeredir. Günümüzdeki kullanımı giderek azalan kibritin, gelecek yıllarda varlığını nasıl devam ettireceği belirsizdir. Ülkemizde kentlere göç, şehirleşme gibi farklı sosyo-ekonomik nedenlerle en fazla kibrit üretimi1960-1990 yılları arasında yapılmıştır. Ayrıca bu tarihlerde kibrit kutuları üzerinde görülen grafiksel öğeler, hiçbir zaman bu kadar çeşitli ve zengin olmamıştır. Çünkü görsel anlamda iletişim araçlarının azlığı nedeniyle kibrit kutularının üzerindeki küçük alanlar her açıdan kamusal spot olarak adlandıracağımız bir öneme sahip olmuştur. Bu alanlar kalabalık kitlelere ulaşmak adına her türlü kamu spotu, sosyal mesaj veya reklam için sonuna kadar kullanılmıştır. Bu nedenle o tarihler kibrit kutuları açısından sosyal ve ekonomik anlamda önemli izler bıraktığını söyleyebiliriz. Kibrit kutularının üzerinde bulunan desen veya grafikler, toplumun tüketim alışkanlıklarını yönlendirmesi ve belirlemesi bağlamında da en ucuz mesaj iletme yöntemi olarak her zaman önemli olmuştur. O dönemlerden bize ulaşan her kutu, tarihi ve kültürel miras özelliği taşımaktadır” dedi.

Prof. Dr. Sağlamtimur, “1990’lı yıllara kadar Türkiye’deki kibrit kutuları hâlâ oldukça bilgilendirici, iyi tasarlanmış ve çeşitliydi; ancak bu durum daha sonra dramatik bir şekilde değişti ve 1990’lı yılların sonundan itibaren grafiksel baskı yüzleri nedeniyle birbirine benzeyen, hikayesi olmayan tekdüzelik hakim oldu. Bilgisayarların hayatımıza girmesiyle birlikte grafik baskı desenleri sıklıkla kutuların üzerinde görülmeye başlandı, kibrit günümüzde ise daha çok şirketlerin promosyon ürünü olarak yoluna devam ediyor. Sergide bulunan kibrit kutuları arasında ülkemizde ve yurtdışında son 100 yılda basılmış kibrit kutularını görebilirsiniz” diye konuştu.

“Kibrit Çakıyorsun Karanlıkta” Sergisi, 29 Haziran 2025 tarihine kadar ziyaretçilere açık olacak.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı

Haber Kaynağı : BEYAZ

O AV P

1	Galatasaray	28	69	71
2	Fenerbahçe	27	67	65
3	Samsunspor	28	44	51
4	Beşiktaş	27	41	47
5	Eyüpspor	28	41	44
6	Başakşehir	27	44	39
7	Göztepe	27	45	38
8	Gaziantep FK	27	36	38
Tamamını Göster
16	Bodrum FK	28	22	30
17	Kayserispor	27	32	30
18	Hatayspor	27	29	19
19	A.Demirspor	27	26	-2

O AV P

1	Kocaelispor	31	47	62
2	Karagümrük	31	50	56
3	Erzurumspor	31	45	54
4	Gençlerbirliği	31	40	51
5	Bandırmaspor	31	41	51
6	İstanbulspor	31	49	49
7	Ahlatçı Çorum FK	31	40	46
8	Amed Sportif	31	35	46
Tamamını Göster
17	Manisa FK	31	38	37
18	Şanlıurfaspor	31	37	34
19	Adanaspor	31	26	27
20	Yeni Malatyaspor	31	11	-21

O AV P

1	Liverpool	30	70	73
2	Arsenal	30	55	61
3	Nottingham Forest	30	50	57
4	Chelsea	30	54	52
5	M.City	30	57	51
6	Newcastle	29	49	50
7	Aston Villa	30	44	48
8	Brighton	30	48	47
Tamamını Göster
17	Wolves	30	41	29
18	Ipswich Town	30	30	20
19	Leicester City	30	25	17
20	Southampton	30	22	10

O AV P

1	Bayern Munih	27	78	65
2	Leverkusen	27	62	59
3	E. Frankfurt	27	55	48
4	Mainz 05	27	45	45
5	Mönchengladbach	27	44	43
6	RB Leipzig	27	41	42
7	Freiburg	27	37	42
8	Augsburg	27	30	39
Tamamını Göster
15	St. Pauli	27	22	25
16	FC Heidenheim	27	32	22
17	Bochum	27	28	20
18	Holstein Kiel	27	38	17

O AV P

1	Barcelona	29	82	66
2	Real Madrid	29	62	63
3	Atletico Madrid	29	47	57
4	Athletic Bilbao	29	46	53
5	Villarreal	28	51	47
6	Real Betis	29	40	47
7	Rayo Vallecano	29	33	40
8	Celta Vigo	29	42	40
Tamamını Göster
17	Deportivo Alaves	29	32	27
18	Leganes	29	28	27
19	Las Palmas	29	33	26
20	Real Valladolid	29	19	16

O AV P

1	Inter	30	67	67
2	SSC Napoli	30	47	64
3	Atalanta	30	63	58
4	Bologna	30	50	56
5	Juventus	30	46	55
6	Roma	30	45	52
7	Lazio	30	51	52
8	Fiorentina	30	47	51
Tamamını Göster
17	Lecce	30	21	25
18	Empoli	30	24	23
19	Venezia	30	23	20
20	Monza	30	24	15

O AV P

1	Paris Saint-Germain	27	79	71
2	AS Monaco	27	53	50
3	Marsilya	27	54	49
4	Nice	27	51	47
5	Lille	27	41	47
6	Strasbourg	27	45	46
7	Lyon	27	52	45
8	Brest	27	42	40
Tamamını Göster
15	Reims	27	29	26
16	Le Havre	27	29	24
17	Saint-Etienne	27	28	23
18	Montpellier	27	21	15

O AV P

1	Ajax	27	57	67
2	PSV Eindhoven	27	78	58
3	Feyenoord	27	61	53
4	FC Utrecht	27	48	52
5	Alkmaar	27	47	46
6	FC Twente	27	53	46
7	Go Ahead Eagles	27	49	44
8	FC Groningen	27	26	32
Tamamını Göster
15	S. Rotterdam	27	28	28
16	Willem	27	28	24
17	RKC Waalwijk	27	34	18
18	Almere	27	18	18